Lot #: 49163
Wassende graade paskaart vertonende alle de Zeekusten van Europa, de geheele middelandsche Zee… |
||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||
|
|
||||||||||||||||||||
$75000 / ≈ €64123This item is available for immediate sale! Questions before Buying ?
We are happy to answer your questions.
75000.00
|
Virtual Collection - Save and collect your favorite items in one place.
Unless logged in, the item is only saved for that session. If you want to save the items permanently, please Login first Learn more [+] 
Add/Remove |
|||||||||||||||||||
Description
Wassende graade paskaart vertonende alle de Zeekusten van Europa, de geheele middelandsche Zee, als cock ten Noordwesten, en Noordoosten soo veer als ons tot noch toe bekent is… [Map of increasing degrees showing all the sea coasts of Europe, all the Mediterranean Sea, as far northwest and northeast as we know so far] Dirck Rembrantsz van Nierop (1610-1682) was a 17th-century Dutch mathematician, astrologer and preacher. He worked as a cartographer with Willem Hessels de Vlamingh and Pieter Goos.
This chart from 1658 bears his name in the lower title cartouche: "geteeckent door D. Rembrandtz. Van Nierop".
This chart comprises two parts separated at 61°20'N by a double longitude scale. The northern part is displaced relative to the southern part by c. 39°, counting in the east. The main chart covers the area west of Ireland, still showing the Azores, whilst Cyprus in the east is shown at the easternmost limit, retaining part of the Black Sea. In the north-south direction, the main chart runs from southern Sweden down to the north coast of Africa.
The secondary chart in the north covers the area from Buttons Bay in the west to just past Nova Zemlya in the east. The secondary chart is limited in the north by a line north of Spitsbergen, passing through mid-Greenland to the west.
In the south the chart ensures transfer of navigation to the West-Indische Paskaert.
Het belangrijkste onderdeel van de bewijsvoering in het Rapport was een vergelijking tussen, aan de ene kant, de opgemeten lengtegraad zoals die met de (gecorrigeerde) klokken gevonden werd en, aan de andere kant, zowel de geschatte lengtegraden van de stuurlui als de onafhankelijke plaatsbepalingen (door middel van waarnemingen van eclipsen) van landpunten langs de route van de 'Alcmaer'. Huygens had hiervoor dus behoefte aan betrouwbare zeekaarten en waarnemingen.
Huygens besloot om zijn eigen kaart op te maken (14) waarop hij de koers van de 'Alcmaer' vanaf de Kaap de Goede Hoop tot Texel, zoals die door de stuurlui gegist was en ook zoals die met behulp van zijn klokken (zowel voor als na correctie) gevonden was, kon optekenen.
Met dit laatste had Huygens natuurlijk gelijk. En hij had met de methode van de waarnemingen van de eclipsen van Jupiter en zijn (hopelijk) betrouwbare slingeruurwerken 'een gewenscht middel om de Werelt Caerten van alle fauten te suyveren'. (18)
Desondanks, is het niet geheel duidelijk waarom Huygens juist in deze situatie aan een reeds bijna dertig jaar oude kaart de voorkeur gaf. Vast staat dat Huygens veel vertrouwen had in de betrouwbaarheid van de waarnemingen die met zijn slingeruurwerken op de 'Alcmaer' waren gedaan, en zich herhaaldelijk op belangrijke plaatsen op het succes van deze waarnemingen beriep.
This chart from 1658 bears his name in the lower title cartouche: "geteeckent door D. Rembrandtz. Van Nierop".
This chart comprises two parts separated at 61°20'N by a double longitude scale. The northern part is displaced relative to the southern part by c. 39°, counting in the east. The main chart covers the area west of Ireland, still showing the Azores, whilst Cyprus in the east is shown at the easternmost limit, retaining part of the Black Sea. In the north-south direction, the main chart runs from southern Sweden down to the north coast of Africa.
The secondary chart in the north covers the area from Buttons Bay in the west to just past Nova Zemlya in the east. The secondary chart is limited in the north by a line north of Spitsbergen, passing through mid-Greenland to the west.
In the south the chart ensures transfer of navigation to the West-Indische Paskaert.
For the northern part both the latitude scale and thus the longitude scale have been compressed by a factor of about 3, as is explained in a cartouche in Russia:
- De graden der Breedde op 60 graden eens soo groot vergroot wesende, soo is hier een graad ontrent op drie gestelt, om also te komen van Capo de Gamas benoorden | Terra Neuf (tot welcke de Westindische Paskaert | streckt) tot het westelijckste door de Strate Hudson, | noordelijkste der Straete Davids. Spitsbergen, en oostelijkste van Nova Zemla, dat is soo veer | als ons ten N.W., Noorden en N. Oost bekent is'.[As the actual degrees of latitude at 60°N are doubled in size, we have therefor here [for the northern section] the degrees compressed by a factor of circa 3. This to enable navigation transfer directly to the Westindische Paskaart at Capo de Gamas to the north of Terra Neuf [Newfoundland] as [this Paskaart] reaches in the west through Strait Hudson, in the north through Strait Davis, Spitsbergen and in the east to Novaya Zemlya, which is as far as our knowledge in the Northwest, North and Northeast goes].
This procedure allows the transfer of navigation from the northern section directly to the West-Indische Paskaert at C. de Gamas to the north of Newfoundland. Also, because of the compression in scale, the northern section obtains the same dimensions as the southern part, allowing the presentation of both sections on the same format vellum/paper.
According to Van Nierop, this allows the chart to cover all known regions in the North -West, North and North-Eat.
The dating of the chart stems from a notarial agreement dated 17 July 1658, wherein Gerrit van Ghoesbergen stated his intention to publish a manuscript chart by Dirck Rembrantsz. [van Nierop] with Pieter Goos and lays down a minimum price for the finished product .
This chart or its later state plays a role in the quest for longitude, executed by Christiaan Huygens (1629-1695) in 1688. Huygens claimed that two of his pendulum clocks would determine the correct longitude on earth.
Referring to the northern section of the chart, the changes to Spitsbergen are notable, in particular in comparing to Colom's chart of 1650. The coastlines of Spitsbergen are almost complete now with the exception of the Nordaustlandet, which is only hinted at as a small section of coastline at Brandewyns bay to the east of Straet van Hindelope [Hinlopenstretet]. At the eastern parts of Spitsbergen, a large number of toponyms have been added; also additions to the western part have been made:
- 7 Eylanden, Brandewyns bay, Straet van Hindeloope, Lommen berch, t'Schip de Eenhoorens bay, Beeren bay, Halvemaens bay, Wyde bay, Luysen Eylandt, Moffen Eyl., Reenevelt, Roo bay, Lage hoeck, Moniers bay, Hollansche bay, Amsterdams Ey:, Deensche Eyl:, Magdalena bay, Kars sondt, Engelsche baij, S. Ians haven, [on the island:] Noord hoeck, 't Voorlandt, Zuydhoeck, [again on Spitsbergen:] Behouden haven, Ys
Sondt, Groene haven, Ondiepe riv, Koude herberg, Klock bay, Rheelandt, Hoorn sondt, C. Kijckuyt, Mound Edge, Foule sond, Foxnes, Whales Withes bay, Wybe Iansz. Water, Lees Forelandt, C. Blanco, Whales head, Discrowes sound, Swarte hoeck, Halvemaens Eyl:, Ryck Ises Eyl, Hoopen Eylandt.
The differences with Doncker's chart of Europe (see Doncker 2) are only few; no wonder as Dirck Rembrantsz. Van Nierop also supplied the input for this chart. Another feature of Goos's northern section is the addition of magnetic compass roses, illustrating the large differences locally between true north and magnetic north. Also, as Novaya Zemlya is now within the chart's coverage, the hypothetical depiction of its eastern coastline catches the eye. Changes have been implemented to the west of Greenland, where the Queen Elizabeth Islands have been incorporated into the Greenland coastline. Further south Baffin Island is shown with a hypothetical northwestern coastline, as applies to the mainland coastline opposite.
>The western part of modern-day Hudson Bay is labelled Buttons Bay (ill. 9.16). A handful of toponyms have been added to the west coast of Greenland and some amplification has taken place in the region, both in terms of toponyms and drawing of the coast. The east-coast of Greenland is initially shown as a solid line from the C. Farewell to the northeast and continuing as a thin line, indicating lack of accuracy, and terminating in a solid section again named Gaal Hamkes landt.
The Kimmen-line, starting from the Jutland Reef, carries no name and is materially shortened, terminating abeam Hitland and not going west to Rockal, which is only mentioned on the southern section of the chart. With respect to the southern section of the chart no special remarks are applicable. Magnetic compass roses are shown around Scotland, in the Baltic Sea and in the Mediterranean. In Anatolia the familiar table with 32 Greek island names is shown.
The shape and size of the Black Sea and the Sea of Azov are shown distorted. To the west of the Black Sea an allegorical image figuring 'Europe' on a bull is depicted surrounded by a group of people.
See : G.Schilder / H.Kok, Sailing across the World Oceans, Goos 2, pages 660-666.
Van Nierop's chart of Europe is mentioned in a report of Christaan Huygens. An article by Eric Schliesser in "Caert thresoor", 1997, N°4, covers an argument to date the creation of the map to around I658. Van Nierop's map supported an important step in a chain of arguments of Christiaan Huygens in Huygens's (1688)
Report concerning the Measurement of Longitude by my Clock on the Voyage from the Cape of Good Hope to Texel in the Year 1687 to the directors of the Dutch East India Company.
The chart corresponds in many respects to a series of two other large charts of the East Indies and West Indies, respectively, published by Pieter Goos around 1660.
Johannes van Keulen mentions the map in the reader's advertisement for his 1688 Maritime Atlas: "Neither was decreed by me, and one was issued the large Paskaert of d'Archipelag Eylanden, as well as the 4 large Paskaerten on Parkement, Pieter Goos must have used it". There is no evidence of any other map by Dirck Rembrandtz van Nierop published by Pieter Goos.
In a report by Christiaan Huygens, we find a trace of this map of Europe by Van Nierop. This article covers a rare chart drawn by Dutch mathematicians, including mathematician and almanac writer Dirck Rembrandtz de Niérop.
It is almost certain today that Huygens used Dirck Rembrandtz van Nierop's map as a basis for improving his own map of the coasts of Europe, namely: "'De Caerte, voor soo veel het bovenste deel aengaet, tot op de 27 graden NoorderBreedte is genomen uijt een Pascaert van Europa met wassende graden van D. Rembrandts. Van Nierop…"
In a survey of maps printed on vellum in 2019, Schilder & Kok identify only a few examples of the present map: One on vellum at the University Library of Amsterdam (OTM: HBKZL L.K. VI4);
- an uncolored copy printed on paper in the Bibliothèque Nationale de France (Ge DD 2987 B(181));
- one at the Library of Congress Geography and Map Division Washington (D.C. 20540-4650 USA dcu).
Weliswaar hadden J.A. Leerink (3) en W. Voorbeijtel Cannenburg( 4) al een halve eeuw geleden over deze kaart bericht, maar aangezien de kaart niet gemakkelijk traceerbaar was (en de artikelen van Leerink en Voorbeijtel Cannenburg mij nog onbekend waren), was het een enorme verrassing toen de conservator van de kaartencollectie, Jan Werner, de kaart na wat zoeken te voorschijn haalde.
Het is overigens niet geheel zeker in welk jaar Dirck Rembrandtz de kaart heeft getekend, maar er zijn twee goede aanwijzingen dat ze uit de periode 1657-60 stamt.
Allereerst past de kaart, zoals Jan Werner aan mij toonde, vrijwel naadloos in een serie van twee andere grote paskaarten van respectievelijk Oost-Indië (5) en WestIndië (6) die door Pieter Goos omstreeks l660 zijn uitgegeven.
Van Nierop's chart of Europe is mentioned in a report of Christaan Huygens. An article by Eric Schliesser in "Caert thresoor", 1997, N°4, covers an argument to date the creation of the map to around I658. Van Nierop's map supported an important step in a chain of arguments of Christiaan Huygens in Huygens's (1688)
Report concerning the Measurement of Longitude by my Clock on the Voyage from the Cape of Good Hope to Texel in the Year 1687 to the directors of the Dutch East India Company.
The chart corresponds in many respects to a series of two other large charts of the East Indies and West Indies, respectively, published by Pieter Goos around 1660.
Johannes van Keulen mentions the map in the reader's advertisement for his 1688 Maritime Atlas: "Neither was decreed by me, and one was issued the large Paskaert of d'Archipelag Eylanden, as well as the 4 large Paskaerten on Parkement, Pieter Goos must have used it". There is no evidence of any other map by Dirck Rembrandtz van Nierop published by Pieter Goos.
In a report by Christiaan Huygens, we find a trace of this map of Europe by Van Nierop. This article covers a rare chart drawn by Dutch mathematicians, including mathematician and almanac writer Dirck Rembrandtz de Niérop.
It is almost certain today that Huygens used Dirck Rembrandtz van Nierop's map as a basis for improving his own map of the coasts of Europe, namely: "'De Caerte, voor soo veel het bovenste deel aengaet, tot op de 27 graden NoorderBreedte is genomen uijt een Pascaert van Europa met wassende graden van D. Rembrandts. Van Nierop…"
In a survey of maps printed on vellum in 2019, Schilder & Kok identify only a few examples of the present map: One on vellum at the University Library of Amsterdam (OTM: HBKZL L.K. VI4);
- an uncolored copy printed on paper in the Bibliothèque Nationale de France (Ge DD 2987 B(181));
- one at the Library of Congress Geography and Map Division Washington (D.C. 20540-4650 USA dcu).
Caert Thresoor, 1996, number 4.
Eric Schliesser : Van Nierops paskaart van Europa in een rapport van Christiaan Huygens
Weliswaar hadden J.A. Leerink (3) en W. Voorbeijtel Cannenburg( 4) al een halve eeuw geleden over deze kaart bericht, maar aangezien de kaart niet gemakkelijk traceerbaar was (en de artikelen van Leerink en Voorbeijtel Cannenburg mij nog onbekend waren), was het een enorme verrassing toen de conservator van de kaartencollectie, Jan Werner, de kaart na wat zoeken te voorschijn haalde.
Het is overigens niet geheel zeker in welk jaar Dirck Rembrandtz de kaart heeft getekend, maar er zijn twee goede aanwijzingen dat ze uit de periode 1657-60 stamt.
Allereerst past de kaart, zoals Jan Werner aan mij toonde, vrijwel naadloos in een serie van twee andere grote paskaarten van respectievelijk Oost-Indië (5) en WestIndië (6) die door Pieter Goos omstreeks l660 zijn uitgegeven.
En ten tweede maken M.M. Kleerkooper en W.P.van Stockum Jr. Melding van een notariële akte van 17 juli 1658, waarin het volgende staat:
'Corppareerde etc. d'eersame Gerrit van Ghoesberghen ende verklaarde also hij van eenen Dirk Rembrants [sic] van Nierop ontfanghen ofte bekoomen heeft sekere
ghetekende kaart, omme deselve voor sijn comparants rekeningh en kosten te laten snijden ende in druk brenghen ofte anders dat de voorsz. Dirk Rembrantsz. Vermagh de voorsz. Kaart wederom te neemen, dien volghende met Pieter Goos meede compareerende die 't selve mede was verklaarende gheaccordeert ende over een ghekomen te sijn ghelijk sij luijden doen bij desen namentlijck dat hij Gherrit van Goesbergen devoorsz. Tekening aan hem Ghoos is over gheevende ghelijck hij deselve ontfangen heeft met de belofte deselve soo haast in druk te sullen uitghaan, als hem doenlijk sijn sal ende dat hij Gherrit van Ghoesberghen ende sijne erven de voorsz. Kaart uijtkomende sooveel exemplaren voor ieder afgesette exemplaar twee guldens. Mede verbinden zij zigh geen kaarten aan boekverkopers te verkoopen voor minder dan twee gulden, tien stuivers 't stuck in gheldt en niet minder als drie gulden in rekening. (Not. Prot. Notaris C. de Ghrijp, Amsterdam.)'.(7)
Van het bestaan van eventuele andere kaarten die Dirck Rembrandtz. Van Nierop bij Pieter Goos zou hebben uitgegeven is niets bekend. Het is trouwens helemaal onzeker of Dirck Rembrandtz. Betrokken is geweest bij het vervaardigen van enige andere zeekaarten. Men mag er dus van uitgaan dat de kaart waarvan in dit citaat sprake is dezelfde Wassende graade Paskaart Vertoonende alle Zeekusten van Europa is.
Te meer omdat er in de data een redelijk goede overeenstemming bestaat tussen het citaat en de reeds genoemde kaartserie van Goos.
Ik wil het hier verder niet over het kartografisch belang van de kaart of de kaartenmaker (8) hebben, noch wil ik speculeren over hoe de kaart tot stand gekomen is en in welke kaartmakende traditie deze geplaatst behoort te worden. Ik weet slechts te vermelden dat Johannes van Keulen de kaart noemt in zijn 'Bekentmakingh Aen den Lezer' in zijn Zee-atlas uit 1688: 'Noch is by my gedmckt, en werde uytgegeven een groote Paskaert van d'Archipelagische Eylanden, als mede de 4 groote Paskaerten op Parkement, die voor desen Pieter Goos tot syn gebmyck gehad heeft; te weten Oostindien wassende graden, West-indien idem wasssende, als mede Europa Plaet, (9) en Europa Wassende graden, door Dirck Rembrantsz. Van Nierop'.(10)
Hier wil ik vooral iets vertellen over de curieuze rol die de kaart speelde in een belangrijke episode in het werk van Christiaan Huygens. Het uit 1688 stammende rapport aan de bewindhebbers van de Vereenigde OostIndische Compagnie, Rapport aengaende de Lengdevindingh door mijne Horologien op de Reys van de Caep de B. Espérance tot Texel Anno 1687 (hierna: Rapport) van Christiaan Huygens (11) proef met twee slingeruurwerken van Huygens, om de geografische lengte op zee te vinden.
In de ogen van Huygens was de proef een succes, omdat zijn klokken op het schip 'Alcmaer' tussen de Kaap de Goede Hoop en Texel de lengtegraad schijnbaar (12) zeer goed hadden aangegeven. We gaan nu niet in op het breder, natuurkundig belang voor Huygens van het Rapport.
Van het bestaan van eventuele andere kaarten die Dirck Rembrandtz. Van Nierop bij Pieter Goos zou hebben uitgegeven is niets bekend. Het is trouwens helemaal onzeker of Dirck Rembrandtz. Betrokken is geweest bij het vervaardigen van enige andere zeekaarten. Men mag er dus van uitgaan dat de kaart waarvan in dit citaat sprake is dezelfde Wassende graade Paskaart Vertoonende alle Zeekusten van Europa is.
Te meer omdat er in de data een redelijk goede overeenstemming bestaat tussen het citaat en de reeds genoemde kaartserie van Goos.
Ik wil het hier verder niet over het kartografisch belang van de kaart of de kaartenmaker (8) hebben, noch wil ik speculeren over hoe de kaart tot stand gekomen is en in welke kaartmakende traditie deze geplaatst behoort te worden. Ik weet slechts te vermelden dat Johannes van Keulen de kaart noemt in zijn 'Bekentmakingh Aen den Lezer' in zijn Zee-atlas uit 1688: 'Noch is by my gedmckt, en werde uytgegeven een groote Paskaert van d'Archipelagische Eylanden, als mede de 4 groote Paskaerten op Parkement, die voor desen Pieter Goos tot syn gebmyck gehad heeft; te weten Oostindien wassende graden, West-indien idem wasssende, als mede Europa Plaet, (9) en Europa Wassende graden, door Dirck Rembrantsz. Van Nierop'.(10)
Hier wil ik vooral iets vertellen over de curieuze rol die de kaart speelde in een belangrijke episode in het werk van Christiaan Huygens. Het uit 1688 stammende rapport aan de bewindhebbers van de Vereenigde OostIndische Compagnie, Rapport aengaende de Lengdevindingh door mijne Horologien op de Reys van de Caep de B. Espérance tot Texel Anno 1687 (hierna: Rapport) van Christiaan Huygens (11) proef met twee slingeruurwerken van Huygens, om de geografische lengte op zee te vinden.
In de ogen van Huygens was de proef een succes, omdat zijn klokken op het schip 'Alcmaer' tussen de Kaap de Goede Hoop en Texel de lengtegraad schijnbaar (12) zeer goed hadden aangegeven. We gaan nu niet in op het breder, natuurkundig belang voor Huygens van het Rapport.
Het belangrijkste onderdeel van de bewijsvoering in het Rapport was een vergelijking tussen, aan de ene kant, de opgemeten lengtegraad zoals die met de (gecorrigeerde) klokken gevonden werd en, aan de andere kant, zowel de geschatte lengtegraden van de stuurlui als de onafhankelijke plaatsbepalingen (door middel van waarnemingen van eclipsen) van landpunten langs de route van de 'Alcmaer'. Huygens had hiervoor dus behoefte aan betrouwbare zeekaarten en waarnemingen.
Huygens besloot om zijn eigen kaart op te maken (14) waarop hij de koers van de 'Alcmaer' vanaf de Kaap de Goede Hoop tot Texel, zoals die door de stuurlui gegist was en ook zoals die met behulp van zijn klokken (zowel voor als na correctie) gevonden was, kon optekenen.
Dit is niet de plaats om uit te doeken doen hoe Huygens precies zijn kaart samenstelde, hoewel hij er veel werk van gemaakt heeft. Het is bijna zeker dat hij de reeds vermelde paskaart van Dirck Rembrandtz. Van Nierop gebruikte om de kusten van Europa op te tekenen: 'De Caerte, voor soo veel het bovenste deel aengaet, tot op de 27 graden NoorderBreedte is genomen uijt een Pascaert van Europa met wassende graden van D. Rembrandts. Van Nierop…1. (15)
Om juist Van Nierops kaart als basis voor dit deel van zijn eigen kaart te gebruiken was een belangrijke beslissing. De plaatsbepaling van met name de eilandengroep Fulo, een van de twee landpunten langs de route van de 'Alcmaer' die vanuit het schip waargenomen werd (de ander was de zuidpunt van de Shetland Eilanden), die dus als onafhankelijke toetssteen kon dienen, was voor zijn bewijsvoering van cruciaal belang. (16)
Om juist Van Nierops kaart als basis voor dit deel van zijn eigen kaart te gebruiken was een belangrijke beslissing. De plaatsbepaling van met name de eilandengroep Fulo, een van de twee landpunten langs de route van de 'Alcmaer' die vanuit het schip waargenomen werd (de ander was de zuidpunt van de Shetland Eilanden), die dus als onafhankelijke toetssteen kon dienen, was voor zijn bewijsvoering van cruciaal belang. (16)
We zien dan ook in het Rapport dat Huygens juist de grote discrepantie tussen de gissing van de
stuurlui voor de lengtegraad van Fulo en die zoals die met zijn slingeruurwerken kon worden vastgesteld - en
d.m.v. de kaart van Dirck Rembrandtz. Bevestigd werd -gebruikt om zijn wantrouwen tegen de betrouwbaarheid van de kaarten van de stuurlui van de 'Alcmaer', en gangbare kaarten in het algemeen, uit te spreken:
'waer uyt men kan afnemen hoe veel verschil en fauten in de Caerten tot noch toe gevonden werden, en hoe
weynigh daer op te vertrouwen is…'. (17)
Met dit laatste had Huygens natuurlijk gelijk. En hij had met de methode van de waarnemingen van de eclipsen van Jupiter en zijn (hopelijk) betrouwbare slingeruurwerken 'een gewenscht middel om de Werelt Caerten van alle fauten te suyveren'. (18)
Desondanks, is het niet geheel duidelijk waarom Huygens juist in deze situatie aan een reeds bijna dertig jaar oude kaart de voorkeur gaf. Vast staat dat Huygens veel vertrouwen had in de betrouwbaarheid van de waarnemingen die met zijn slingeruurwerken op de 'Alcmaer' waren gedaan, en zich herhaaldelijk op belangrijke plaatsen op het succes van deze waarnemingen beriep.
Deze betrouwbaarheid werd niet door de kaart van Dirck Rembrandtz. Tegengesproken.
Dit artikel was niet tot stand gekomen zonder de aanmoediging en medewerking van de conservator van de Kaartenzaal van de Universiteitsbibliotheek Amsterdam, de heer Werner, alsmede de assistentie van de heren Biemans en Laceulle van de afdeling Handschriften in de Universiteitsbibliotheek Amsterdam en de medewerkers van de bibliotheek van het Scheepvaartmuseum te Amsterdam.
Dit artikel was niet tot stand gekomen zonder de aanmoediging en medewerking van de conservator van de Kaartenzaal van de Universiteitsbibliotheek Amsterdam, de heer Werner, alsmede de assistentie van de heren Biemans en Laceulle van de afdeling Handschriften in de Universiteitsbibliotheek Amsterdam en de medewerkers van de bibliotheek van het Scheepvaartmuseum te Amsterdam.
Tevens moet ik George E. Smith, met wie ik
al enige jaren samenwerk om het uit 1688 stammende rapport aan de V.O.C, van Christiaan Huygens geheel uit te
pluizen, vermelden. De fouten in dit essay moeten slechts
aan de auteur toegeschreven worden.
- Kaartencollectie van de Universiteitsbibliotheek Amsterdam
- Wassende graade Paskaart Vertoonende alle de Zeekusten van Europa De geheele Middelandsche zee, als oock ten Noordwesten, en Noordoosten soo veer als ons tot noch toe bekent is, geteeckent door D. Rembrandtz. Van Nierop. tAmsterdam by Pieter Goos, op 't Water in de vergulde Zee-Spiegel. U.B. Amsterdam, Kaartenzl L.K. VI 4, uit de collectie van het Koninklijk Nederlands Aardrijkskundig Genootschap (hierna: K.N.A.G.).
- JA. Leerink, Een Kaart van Dirk Rz. Van Nierop. In: Phoenix: Tijdschrift voor Beeldende Kunst 2/1 (maart 1947), Amsterdam, Uitgeversbedrijf De Spiegel, blz. 11-14.
- W. Voorbeijtel Cannenburg, Oud-Hollandse Kaartkunstenaars. In: Phoenix: Tijdschrift voor Beeldende Kunst, 2/6,7 (aug./sept. 1947), Amsterdam, Uitgeversbedrijf De Spiegel, blz. 152-154; zie ook: W. Voorbeijtel Cannenburg, A Dutch Chart that Survived the Ages. In: Imago Mundi: A Review of Early Cartography IV, edited by Leo Bagrow, Stockholm, Kartografiska Sallskapet, 1947, blz. 63.
- Oost Indien: Wassende-Graade Paskaart, Vertoonende nevens het Oostelyckste van Africa, meede de Zeekusten van Asia van C. de Bona Esperanca tot Eso boven Japan. tAmsterdam by Pieter Goos op het Water inde Vergulde Zeespiegel. Een exemplaar bevindt zich in de U.B. Amsterdam, Kaartenzl L.K. VI 3, K.N.A.G.
- West-Indische paskaert : waer in de graden der breedde over wederzijden vande middellijn wassende so vergrooten dat die geproportioneert sijn tegen hunne nevenstaende graden der lengde: vertonende behalven Europaes zuydelijcste alle de zeekusten van Africa en America, begrepen in 't octroy bij de H.H.H. Staten Generael der Vereenighde Nederl[anden], verleent aende generale West Indische Compagnie, mitsgaders die van Peru en Chili, inde Grootte Zuyd-Zee. Gedruckt tAmsterdam : by Pieter Goos op 't Water inde Vergulde Zee-Spiegel. U.B. Amsterdam, Kaartenzl L.K. VI 1, K.N.A.G.
- Zie: M.M. Kleerkooper en W.P. van Stockum Jr., De Boekhandel te Amsterdam vnl. In de 17e Eeuw. Den Haag, Martinus Nijhoff, 1914-1916, blz. 1275-1276. Ik kwam dit citaat op het spoor door een verwijzing hiernaar in het artikel over Pieter Goos in C. Koeman, Atlantes Neerlandici IV. Amsterdam, Theatrum Orbis Terrarum, 1970, blz. 192.
- Er is nog altijd geen moderne, wetenschappelijk verantwoorde, biografische en bibliografische studie over Dirck Rembrandtz van Nierop (I6l0-l682). Men is nog steeds aangewezen op het (zeer beknopte) artikel van F.E. Mulert in het Nieuw Nederlands Biografisch Woordenboek (P.C. Molhuysen & PJ.Blok, red.), dl. 5, Leiden, Sijthoff, 1921, kol. 373-374; Jan Smit heeft met zijn tweedelige Dirck Rembrantsz. Van Nierop 1610-1682: Het leven en werk van een beroemd Sterrenkundige, Meester in de Wiskonst en een uitmuntend Onderwijzer voor Schippers en Stuurlieden, in 1992 in eigen beheer uitgegeven, een nuttige bijdrage geleverd. Zie ook: Rienk Vermij, Correspondence of Dirk Rembrandtszoon van Nierop (1610-1682). Zal verschijnen in HAS.
- Het is onbekend of er nog een exemplaar van deze kaart bestaat. Ik heb in de literatuur geen aanwijzingen gevonden dat het bestaan van zo'n’Europa Plaet' van de hand van Goos reeds bekend was.
- Johannes van Keulen, De Groote Nieuwe Vermeerdere ZeeAtlas ofte Water-Werelt Vertoonende in sigh alle de ZeeKusten des Aertryks, Bestaende in seer nette Kaerten, soo platte als wassende Graden, waer van eenige van de miswijsingh verbetert zijn, 't welk oock te sien is op de Tijtel van de Kaerten, en noch vermeerdert met verscheyde Kaarten van groot besteck. tAmsterdam, by Johannes van Keulen, Boekverkooper en Graedtboogh-maker, tegen over de Nieubrug, in de gekroonde Lootsman, 1688. Ik werd op dit spoor gebracht door een aantekening van G. Lauts in zijn boekje met Aantekeeningen van Ulr. Gerh. Lauts op zijn geschrift Dirk Rembrandtsz. Van Nierop dat zich in de handschriftencollectie van de Universiteitsbibliotheek Amsterdam, onder catalogusnummer IV F 26, bevindt.
- Zie: Christiaan Huygens, No. 2519 van Œuvres Complètes de Christiaan Huygens, (hierna: OCCH), deel 9, Den Haag, Martinus Nijhoff, 1901, blz. 272-291. Voor een Engelse vertaling van en uitvoerig commentaar op het rapport zie Eric Schliesser & George E. Smith in A Measure in Evidence: Huygens's Determination of the strength of Gravity, (George E. Smith, red.) zal nog verschijnen.
- De bewijsvoering van Huygens is niet zonder complicaties. Er moeten niet alleen een aantal correcties op de met de klokken waargenomen tijd gemaakt worden, dit i.v.m. De vermindering van zwaartekracht bij de evenaar en ook i.v.m. een tijdsvereffening tussen de ware en middelbare zonnetijd, maar Huygens moet ook onafhankelijk van zijn proef tot stand gekomen lengtegraad-waarnemingen (d.m.v. bijvoorbeeld de eclipsen van de manen van Jupiter) als toetssteen gebruiken. Voor een uitvoerig relaas zie: Eric Schliesser & George E. Smith, Huygens's 1688 Report to the Directors of the Dutch East India Company on the Measurement of Longitude at Sea and the Evidence it Offered Against Universal Gravity. Zal verschijnen in Annals of Science. Zie ook: J.H. Leopold, The Longitude Timekeepers of Christiaan Huygens. In: Proceedings of the Longitude Symposium at Harvard, 1988, (in press).
- Zie: OCCH, dl. 16, blz. 224; OCCH, dl. 21, blz. 461-462 & blz. 475-476.
- Algemeen wordt aangenomen dat dit de kaart is die zich in het Huygens Archief (Hug. 45 'Kaarten') van de Universiteitsbibliotheek Leiden bevindt en is afgedrukt aan het eind van dl. 9 van de OCCH (in de oude serie) of aan het eind van dl. 18 (in de nieuwe serie). Er zijn hier echter gegronde twijfels over mogelijk, zie: Appendix: Huygens's Maps van Schliesser & Smith, Huygens's 1688 Report to the Directors of the Dutch East India Company on the Measurement of Longitude at Sea and the Evidence it Offered Against Universal Gravity.
- OCCH, dl. 9, blz. 285.
- Er bevindt zich in het Huygens Archief, in de map 'Hug. 45 aan Oost-indische', in de Dousa-afdeling in de Universiteitsbibliotheek Leiden een nog ongepubliceerde aantekening van Huygens waarop hij tot twee maal toe oefent in het optekenen van Fulo en Hitland met de bijbehorende breedte- en lengtegraad.
- OCCH, dl. 9, blz. 286-287.
- OCCH, dl. 9, blz. 274
FAQ - Guarantee - Shipping
Buying in the BuyNow Gallery
This item is available for immediate purchase when a "Add to Cart" or "Inquire Now" button is shown.
Items are sold in the EU margin scheme
Payments are accepted in Euros or US Dollars.
Authenticity Guarantee
We provide professional descriptions, condition report (based on 45 years experience in the map business)
Paulus Swaen warrants the authenticity of our items and a certificate of authenticity is provided for each acquired lot.
Condition and Coloring
We indicate the condition of each item and use our unnique HiBCoR grading system in which four key items determine a map's value: Historical Importance, Beauty, Condition/Coloring and Rarity.
Color Key
We offer many maps in their original black and white condition. We do not systematically color-up maps to make them more sellable to the general public or buyer.
Copper engraved or wood block maps are always hand colored. Maps were initially colored for aesthetic reasons and to improve readability. Nowadays, it is becoming a challenge to find maps in their original colors and are therefor more valuable.
We use the following color keys in our catalog:
Original colors; mean that the colors have been applied around the time the map was issued.
Original o/l colors; means the map has only the borders colored at the time of publication.
Colored; If the colors are applied recently or at the end of the 20th century.
Read more about coloring of maps [+]
Shipping fee
A flat shipping fee of $ 30 is added to each shipment by DHL within Europe and North America. This covers : International Priority shipping, Packing and Insurance (up to the invoice amount).
Shipments to Asia are $ 40 and rest of the world $50
We charge only one shipping fee when you have been successful on multiple items or when you want to combine gallery and auction purchases.
Read more about invoicing and shipping
FAQ
Please have a look for more information about buying in the BuyNow gallery
Many answers are likely to find in the general help section.
Virtual Collection
With Virtual Collection you can collect all your favorite items in one place. It is free, and anyone can create his or her Virtual map collection.
Unless you are logged in, the item is only saved for this session. You have to be registed and logged-in if you want to save this item permanently to your Virtual Collection.
Read More[+]
Register here, it is free and you do not need a credit card.
Add this item to
Virtual Collection
or click the following link to see my Virtual Collection.
| High-Resolution Digital Image Download | |
|
Paulus Swaen maintains an archive of most of our high-resolution rare maps, prints, posters and medieval manuscript scans. We make them freely available for download and study. Read more about free image download |
Click this image for a free HR-image download. |
In accordance with the EU Consumer Rights Directive and habitually reside in the European Union you have the right to cancel the contract for the purchase of a lot, without giving any reason.
The cancellation period will expire 14 calendar days from the day after the date on which you or a third party (other than the carrier and indicated by you) acquires, physical possession of the lot. To exercise the right to cancel you must inform Paulus Swaen Europe bv, which is offering to sell the lot either as an agent for the seller or as the owner of the lot, of your decision to cancel this contract by a clear statement (e.g. a letter sent by post, or e-mail (amsterdam@swaen.com).
To meet the cancellation deadline, it is sufficient for you to send your communication concerning your exercise of the right to cancel before the cancellation period has expired.
![Le Sacre Hagard [Haggard-falcon]](/uploads/cache/44315-250x250.jpg)